Wat is borderline?

Borderline (ook wel BPF genoemd) is een persoonlijkheidsstoornis waarbij mensen sterke instabiliteit vertonen in hun emoties, gedachten en gedrag. Hierdoor lopen mensen met de stoornis vast in alledaagse zaken van het leven. Bijvoorbeeld in werk, school maar ook in relaties. Borderline is herkenbaar aan de volgende kenmerken:

Impulsief gedrag: je doet wat in je opkomt. Daarbij denk je niet aan de lange termijn. Dat kan op allerlei terreinen in je leven zijn. Dat is terug te zien op je werk (bijvoorbeeld snel van baan wisselen), maar ook in je privéleven: overmatig gebruik van alcohol of drugs, eetbuien, wisselende (seksuele) contacten en relaties en woede-uitbarstingen zijn kenmerkend voor personen met een borderline persoonlijkheidsstoornis.
Sterke stemmingswisselingen: je emoties wisselen zich soms in rap tempo af. Je bent het ene moment erg vrolijk, maar de kleinste gebeurtenis of uitspraak kan ervoor zorgen dat je ineens boos bent. Dat leidt tot woede-uitbarstingen of juist een somber en angstig gevoel.
Gevoel van afwezigheid (dissociatie): je hebt het gevoel dat je ‘er niet écht bent’. Dat is een gevoel van afwezigheid, waarbij het lijkt alsof je in een film zit of de dingen helemaal niet bewust meekrijgt. Het lijkt dan alsof je een toeschouwer van je eigen leven bent. Soms herinner je deze dissociatieve periode helemaal niet.
Gevoel van leegte: je hebt het gevoel dat je alleen op de wereld staat en dat je niet begrepen wordt door je omgeving. Je voelt je van binnen leeg en alles is betekenisloos en zinloos voor je.
Moeite met relaties: je hebt de sterke behoefte om een intieme relatie te hebben met iemand, maar bent tegelijkertijd ook erg bang om verlaten te worden door die persoon.
Zelfbeschadiging (automutilatie): je doet jezelf opzettelijk pijn door jezelf te beschadigen. Mogelijk heb je daarbij suïcidale gedachten (zelfmoordneigingen). Maar, niet iedereen met borderline beschadigt zichzelf en niet iedereen die zichzelf beschadigt heeft borderline.
Instabiel zelfbeeld: het beeld dat je van jezelf hebt is sterk wisselend. Soms ben je blij met jezelf, maar van het ene op het andere moment vind je jezelf niets waard. Je voelt je dan snel afgewezen en reageert heel emotioneel op mogelijke kritiek.
Manipuleren: je probeert je omgeving met manipulaties te controleren of naar je hand te zetten. Hiervoor bedenk je vaak vooraf al een strategie.

Oorzaak en erfelijkheid borderline

De oorzaak van borderline is per persoon verschillend. Er kunnen heftige gebeurtenissen zijn geweest in het verleden, zoals misbruik of andere onveiligheid in je kindertijd. Ook kan het zo zijn dat je in je jeugd bent verwaarloosd en dat er niet goed voor je werd gezorgd. Je hebt je ouder(s) niet leren vertrouwen (geen goede hechtingsrelatie), waardoor je het moeilijk vindt om anderen te vertrouwen. Daarnaast kun je aanleg hebben voor impulsief gedrag en heftige emoties. Als je als kind al moeite had om agressieve prikkels te hanteren, dan vergroot dit de kans om een borderline persoonlijkheidsstoornis te ontwikkelen.

Niemand heeft bij zijn of haar geboorte al borderline. Het is een persoonlijkheidsstoornis waar je aanleg voor kunt hebben. Als er in je familie veel borderline voorkomt, dan heb je een grotere kans op borderline. Borderline kunnen we niet strikt erfelijk noemen: het is niet direct overdraagbaar van ouder op kind. Wel kan de aanleg voor een aantal factoren van borderline (zoals impulsief gedrag of heftige emoties) erfelijk overdraagbaar zijn.

Behandeling borderline

Bij de behandeling van borderline is het doel om je klachten te verminderen. Daarbij is je persoonlijke motivatie erg belangrijk, want de behandeling van borderline is vaak een langdurig traject. Bij Eleos hebben we verschillende vormen van therapie die we gebruiken bij de behandeling van borderline:

Cognitieve gedragstherapie (CGT): bij CGT bespreken we de gedachten en het gedrag die bij jou de borderline veroorzaken. Door nieuwe denkpatronen helpen we je om beter met situaties om te gaan.
Schematherapie: bij schematherapie gaan we aan de slag met denkschema’s. We helpen je om nare gevoelens en hardnekkige gedragspatronen bij borderline te herkennen, begrijpen en veranderen.
VERS-training: tijdens een VERS-training leer je om te gaan met de heftige emoties die bij borderline komen kijken. Met oefeningen leren we je om anders om te gaan met je emoties.
Systeemtherapie: bij borderline heb je vaak moeite met relaties. Daarom richten we ons met systeemtherapie op de omgang met mensen die dicht bij je staan, je naastbetrokkenen.
Mentaliseren bevorderende therapie (MBT): met deze vorm van therapie leer je om je gevoelens en gedachten te herkennen en begrijpen. Dat doe je door gesprekken (in een groep), maar ook door beweging of creativiteit. Je leert anders naar jezelf en anderen kijken.

Borderline en geloof

Borderline zorgt niet alleen voor moeite met relaties met mensen. Ook je relatie met God kan erdoor verstoord worden. Misschien word je onzeker of boos als je God of Zijn aanwezigheid niet ervaart. Daarnaast ben je op andere momenten misschien juist onverschillig tegenover God. God is groter dan je hart en laat Zich kennen als een Herder, juist ook als je je leeg, boos of angstig voelt. Eleos is specialist in christelijke ggz en wil je helpen om de relatie tussen je borderline en je geloof te ontdekken.