Verplichte zorg (Wvggz)
Soms heeft iemand psychische problemen waardoor er gevaarlijke situaties kunnen ontstaan voor de persoon zelf of voor anderen. We noemen dat in de wet ‘ernstig nadeel’. In dat geval is goede zorg belangrijk. Meestal willen mensen hulp, maar soms weigeren ze die. Dan kan een rechter of burgemeester beslissen om zorg verplicht te maken. Dit gebeurt alleen als het echt niet anders kan. Het wettelijke kader hiervoor is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz).
Hoe wordt verplichte zorg opgelegd?
Er zijn drie manieren waarop verplichte zorg kan worden opgelegd:
- Crisismaatregel: Snelle crisiszorg bij ernstig gevaar.
- Voortgezette crisismaatregel: Als de crisiszorg langer nodig is.
- Zorgmachtiging: Zorg die vooraf wordt gepland vanwege risico op ernstig gevaar.
Crisismaatregel: verplichte zorg in noodsituaties
De burgemeester kan beslissen dat iemand direct zorg nodig heeft. Dit gebeurt alleen als er sprake is van ernstig nadeel voor de persoon zelf of de omgeving. Een onafhankelijke psychiater geeft advies via een medische verklaring en de burgemeester spreekt met de persoon voordat de maatregel ingaat.
Hoe lang duurt een crisismaatregel?
Een crisismaatregel duurt maximaal drie dagen. Een rechter kan dit verlengen tot maximaal drie weken. De rechter houdt een zitting waarbij de persoon zelf, de behandelaar en een advocaat aanwezig mogen zijn. De cliënt kan ook advies vragen aan de PatiëntenVertrouwensPersoon (PVP). Zie: vertrouwenspersoon – Eleos – Eleos.
Zorgmachtiging: verplichte zorg zonder spoed
Als er geen direct gevaar is, maar iemand toch verplicht zorg nodig heeft, dan wordt een zorgmachtiging aangevraagd. Een onafhankelijke psychiater geeft advies via een medische verklaring en de behandelaar maakt een zorgplan. Hierin staat:
- Welke zorg nodig is.
- Wat de voorkeuren van de cliënt zijn.
- Wat familie of andere betrokkenen vinden.
Hoe verloopt dit proces?
De cliënt krijgt een advocaat toegewezen. De rechter beslist of de zorgmachtiging wordt goedgekeurd. Dit proces duurt meestal enkele weken. In deze tijd wordt de cliënt op de hoogte gehouden door de behandelaar.
Eigen plan van aanpak
Als er geen sprake is van een crisis, mag de cliënt een eigen plan maken om ernstig nadeel voor zichzelf en/of anderen te voorkomen. Familie, de PVP of een behandelaar kan hierbij helpen. Als de geneesheer-directeur vindt dat dit plan goed genoeg is, kan verplichte zorg worden voorkomen.
Hoe ziet verplichte zorg eruit?
De zorg kan bestaan uit verplichte medicijnen, verplichte afspraken of een verplichte opname. De behandelaar overlegt regelmatig met de cliënt over de zorg.
Wettelijk vertegenwoordiger
Is een cliënt wilsonbekwaam, dan treedt iemand anders op als vertegenwoordiger van de cliënt. De vertegenwoordiger is iemand die daartoe door de cliënt gemachtigd is of iemand die hiertoe van rechtswege bevoegd is.
De rol van de PatiëntenVertrouwensPersoon (PVP)
Als de cliënt vragen heeft of hulp nodig heeft bij zijn rechten, kan hij of zij terecht bij de PVP. De PVP werkt onafhankelijk en helpt gratis. Zie: vertrouwenspersoon – Eleos – Eleos.
Klachten over verplichte zorg
Heeft de cliënt een klacht over de zorg? Hier staat hoe een klacht kan worden ingediend: klachten – Eleos, specialist in christelijke ggz – Eleos.
Kosten van verplichte zorg
Ook verplichte zorg valt onder de zorgverzekering. De cliënt betaalt daarom het eigen risico. Als hij of zij het hier niet mee eens is, kan een klacht worden ingediend.
Meer informatie
Kijk op de website van de overheid: Home | Informatiepunt dwang in de zorg.